Midenin Fonksiyonel Hastalıkları - Gaz-Şişlik

Mide şişkinliği neden olur?

Mide şişkinliğinin en önemli nedeni sindirim sistemindeki aşırı katı, sıvı veya gazın ortaya çıkmasıdır. Bununla birlikte, bazı insanlarda ise şişkinliğe sadece hastanın artmış hassasiyetinin de neden olduğu düşünülmektedir. Şişkinlik karın ağrısına, rahatsızlığa ve midede dolgunluk hissine yol açar.

Ayrıca şişkinlik, karın bölümünün olduğundan daha büyük (hamile gibi) görünmesine, spazm ve ağrıya neden olabilir. Sindirim sisteminde mide şişkinliğine neden olan iki gaz kaynağı vardır. Biri bağırsaktaki bakteriler tarafından üretilen gazdır, diğeri ise yediğimiz veya içtiğinizde yutulan havadır. Öte yandan, vücutta biriken aşırı miktardaki sıvı yani ödemin şişkinliğe neden olduğu düşünülür. Ancak şişkinlik vücutta su-ödem toplanması ile aynı şey olarak değerlendirilmemelidir. Çünkü şişkinliğin kaynağı vücutta biriken gazdır.

Yiyecekle birlikte yutulan hava miktarı şişkinliğe neden olur. Çok hızlı yemek aşırı hava yutulmasına yol açar. Bu hava mide ve bağırsaklarda gaz oluşturacağından şişkinlik nedenidir.

Bazı yüksek lifli yiyecekler sindirim sisteminde büyük miktarlarda gaz üretilmesine neden olduğu için mide şişkinliğine neden olur. Başlıca fasulye ve mercimek gibi baklagiller ve bazı tam tahıllar birer gaz kaynağıdır. Ayrıca karbonhidrat değeri yüksek besinlerin aşırı tüketilmesi mide ve bağırsaklarda şişkinliğe yol açabilir. Lif oranı düşük besinler ise bağırsakların daha az çalışmasına yol açacaktır.

Gıda alerjileri ve intoleransları bir şişkinlik nedenidir. Sindirim sisteminin tahammülsüz olduğu yiyecekler yenildiğinde aşırı gaz üretimi dolayısıyla şişkinlik ve diğer semptomlar ortaya çıkabilir.

Hareketsiz yaşam tarzı, mide ve bağırsaklarda şişkinlik oluşturabilir.

Şişkinliğinin diğer önemli bir sebebi ise strestir. Stres nedeniyle sindirim sistemindeki organların düzenli olarak çalışmaması şişkinliğe neden olabilmektedir.

Bazen kişilerde mide mikrobu yani helikobakter pylorinin olması da hastalarda aşırı gaz, geğirme ve midede şişkinliğe sebep olmaktadır.

Mide şişkinliğine neden olan besinler nelerdir?

Fazladan hava yutulmasına neden olan gazlı ve fermente içecekler.

Başlıca fasulye, nohut ile mercimek gibi baklagiller ile bazı tam tahıllar gaza neden olduğu için mide şişkinliğine neden olur.

Yağlı yiyecekler sindirimi ve midenin boşalmasını yavaşlatabilir. Bunun tokluk için faydaları olabilir (ve muhtemelen kilo vermeye yardımcı olabilir), ancak şişkinlik eğilimi olan insanlar için bir sorun olabilir.

İçerikleri nedeniyle sarımsak ve soğan gibi sebzeler gaza neden olduğu için mide şişkinliğine yol açabilir.

Brokoli ve lahana gibi sindirimi zor olan yeşil sebzeler şişkinlik nedeni olabilir.

Süt ve süt ürünlerinin (peynir ve yoğurt gibi) içeriğindeki laktoz şişkinlik hissine ve gaza neden olabilir.

Yüksek oranda lif içeren tam tahıllı gıdalar da mide şişkinliği yapabilir. Bazı meyveler (portakal, kayısı, elma gibi) gaza neden olduğu için şişkinlik nedeni olabilir.

İçeriğinde yüksek miktarda früktoz olan kurutulmuş meyveler gaz sıkışmasına yol açtığı için midede şişkinlik oluşturabilir.

Mide şişkinliği hangi hastalıkların belirtisi olabilir?

İrritabl bağırsak sendromunun (IBS)önemli bir belirtisi mide şişkinliğidir. IBS hastalarının çoğu şişkinlik yaşar ve bunların yaklaşık% 60’ı şişkinliği en kötü semptom olarak bildirir. Bu gruptaki hastalarda mide şişkinliği karın ağrısından bile daha rahatsız edicidir. FODMAP adı verilen karbonhidratlar, özellikle irritabl bağırsak sendromu olan kişilerde şişkinlik ve diğer sindirim semptomlarına neden olabilir.  Onun için yüksek FODMAP içeren (buğday, soğan, sarımsak, brokoli, lahana, karnabahar, enginar, fasulye, elma, armut, karpuz) uzak durulmalıdır. Bu yiyeceklerin çoğuna karşı aşırı ilgi varsa, disiplinli bir diyet uygulanmalıdır.

Çölyak hastalığının önemli bir belirtisi karındaki şişkinliktir. Bazı gıdalarda bulunan glutene karşı vücudun gösterdiği reaksiyonun bir sonucu olarak çölyak hastalığı ortaya çıkar. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Ancak burada çölyak dışı gluten duyarlılığı olan hastaları ayırmak gerekir.

Ülserin bir belirtisi olan mide şişkinliği ağrıyla birlikte görülmektedir. Mide veya onikiparmak bağırsağı, mide asidi ve pepsin gibi sıvılar tarafından tahrip edilmesiyle ülser oluşmaktadır. Bu süreçte ortaya çıkan gaz, mide şişkinliğine neden olur. 

Dispepsi, bir aydan fazla süre devam eden ağrı ile karnın üst bölgesindeki şişlikle kendini belli eder. Halk arasında hazımsızlık olarak bilinen ve çok önemsenmeyen bu sorun nedeniyle geğirme yoluyla gaz çıkarma isteği ortaya çıkar.

Kabızlık mide şişkinliğini artıran bir faktördür. Artan su alımı, fiziksel aktivite kabızlığa karşı etkilidir. Daha fazla çözünür lif almak genellikle kabızlık için önerilir.

Mide şişkinliğinin belirtileri nelerdir?

Ağızdan gaz çıkarma ve geğirme,

Karın bölgesinde gözle görülür dışa doğru büyüme

Karında bölgesindeki ağrı ve kramplar,

Karın bölgesinde oluşan spazm, dolgunluk ve basınç hissi

Mide şişkinliğinin teşhisi nasıl olur?

Uzman doktor tarafından yapılan muayene ve genelde hastanın şikayetleri doğrultusunda teşhis edilir. Mide şişkinliğinin hangi sorun nedeniyle ortaya çıktığını belirlemek için karın- batın bölgesi röntgen veya ultrasonla görüntülenmeli, sonuç elde edilmez ise endoskopi ve kolonoskopi yapılarak kesin teşhis konulmalıdır. 

Mide şişkinliğine ne iyi gelir?

Mide şişkinliği ciddi bir hastalığın belirtisi değilse, basit bir şekilde uygulanacak tedbirler sayesinde sorun olmaktan çıkar.

Yenilen besinler gaza ve şişkinliğe neden olduğu için küçük ve az öğünler halinde yemek çok faydalı olabilir. Şişkinliğe neden olan hızlı yeme alışkanlığı unutulmalıdır. Buradaki en büyük sorumlu gazlı içecekler olabilmektedir.

Besinleri iyice çiğnenmeli, küçük parçalar halinde yutulmalıdır. Çünkü yutulan hava miktarı azalacağından gaza dolayısıyla şişkinliğe dönüşmeyecektir.

Bazı besinlerin şişkinliğe yol açacağını düşünerek, bu yiyeceklerin miktarları azaltılmalıdır. 

Şeker alkolleri genellikle şekersiz yiyeceklerde ve sakızlarda bulunur. Bu tatlandırıcılar genellikle şekere güvenli alternatifler olarak kabul edilir. Ancak yüksek miktarlarda sindirim sorunlarına neden olabilirler. Kalın bağırsağınızdaki bakteriler onları sindirir,gaz ve şişkinliğe neden olur. Ksilitol, sorbitol ve mannitol gibi şeker alkollerinden uzak durulmalıdır. Şekersiz sakızlar ve diğer şeker alkolleri tüketilmemelidir.

Bir hastalığa bağlı olmayan midedeki şişkinliğine bazı bitkiler ve çayları yararlı olabilmektedir.

Mide şişkinliği nasıl tedavi edilir?

Mide şişkinliğini tedavi edebilmek için şişkinliğe neden olun sorunun bulunması gerekir. Sorun belirlendikten sonra uygun olan kişiye özel tedavi protokolü uygulanmalıdır. Bazı ilaçlar mide şişkinliğine iyi gelir.

Probiyotik takviyeleri, bağırsaktaki bakteri ortamını iyileştirmeye yardımcı olabilir ve bu da gaz ve şişkinlik semptomlarını azaltabilir.

Şişkinlik sindirim sistemindeki kasların işlevinin değişmesinden de kaynaklanabilir. Kas spazmlarını azaltmaya yardımcı olabilecek antispazmodikler adı verilen ilaçların yararlı olduğu belirlenmiştir. Nane yağı, benzer şekilde işlev gördüğüne inanılan doğal bir maddedir. Nane yağının, en azından IBS hastalarında şişkinlik ve diğer sindirim semptomlarına karşı etkili olduğu gösterilmiştir.

Simetikon etken maddesi içiren ilaçların şişkinlik, gaz ve distansiyonu azaltmaktadır.

 

Desipramin-sitalopram etken maddeli antidepresan ilaçlar davranış terapisi ile birlikte şişkinlikte azalmaya yol açmaktadır.

Midede mikrop varsa tedavisi sayesinde şişkinliğin geçmesine çok fayda sağlamaktadır.

Mide şişkinliği nefes darlığı yapar mı?

Mide şişkinliği, karın bölgesindeki hacmin artmasına bağlı olarak nefes darlığına ve kalpte çarpıntıya yol açabilir.